
Rysunek – Justyna Wasilkowska (21 lat, MDK Fabryczna Wrocław). Konkurs KRÓLEWSKA GRA – SZACHY, MDK Śródmieście Wrocław, listopad 2015. Fot. Anna Szuleszko.


1. Prawo kwadratu.
Narożnikami kwadratu piona są:
1 – jego pole,
2 – pole przemiany,

Pionek poczuł moc! Rysunek Cyntii Delimat – uczennicy Gimnazjum nr 13 im. Unii Europejskiej we Wrocławiu.
4 – pole na rzędzie piona, na przekątnej wyprowadzonej od pola przemiany.

Studium. Wygrana. Animacja.

Studium. Remis. Biały król wchodzi do kwadratu czarnego piona. Animacja.
O pola kluczowe króle walczą za pomocą opozycji.
Strona silniejsza wygrywa, jeżeli jej król stanie na jednym z pól kluczowych.
Strona słabsza remisuje, jeżeli jej król nie wpuści na pola kluczowe króla przeciwnika.
Dla pionka niebandowego, kwadrat wyznacza się tylko w jedną stronę, w tę stronę, z której nadciąga król przeciwnika (diagram, diagram’).
Dla pionka położonego na polu wyjściowym (diagram, diagram’, diagram”), kwadrat wyznacza się tak, jak dla pionka wysuniętego o jedno pole (diagram, diagram’, diagram”).
2. Królewskie ścieżki.
Król ma zazwyczaj wiele najkrótszych dróg przemarszu w drodze do pola docelowego.
Tylko w przypadku, gdy pole docelowe jest od niego dokładnie na ukos (po przekątnej), król ma jedyną najkrótszą drogę przemarszu (diagram), a w innych przypadkach tych najkrótszych dróg ma więcej.
Gdy król zmierza do pola docelowego położonego od niego dokładnie na wprost, wtedy droga do tego pola po linii prostej jest jedynie jedną z wielu najkrótszych dróg, równie krótka jest droga łamana (król idzie po jednakowym kolorze pól), jak i droga po dwóch bokach trójkąta…
Król idąc z narożnika na ukos do środka porusza się jednocześnie najkrótszymi drogami do obydwu narożników położonych na wprost od niego (diagram).
Geometria szachownicy, w przypadku wyznaczania odległości dla króli, jest zupełnie inna od tej, do której jesteśmy przyzwyczajeni w naszej ludzkiej rzeczywistości i dlatego nie powinniśmy szacować odległości dla króli według naszych ludzkich przyzwyczajeń, bo wtedy możemy błędnie ocenić te odległości.

Strefa walki. Autor rysunku: Jan Michael (uczeń Szkoły Podstawowej nr 91 im. Orląt Lwowskich we Wrocławiu).
To 3 kolumny – ta po której porusza się pion i dwie najbliższe przy niej.
Wyjście jakimkolwiek królem poza strefę walki jest zawsze dużym błędem.

Pola kluczowe samotnego pionka. Animacja.
4. Pola kluczowe.
Strona silniejsza wygrywa, jeżeli jej król stoi na jednym z pól kluczowych, bądź ma zapewnione, że na takim polu stanie.
Strona słabsza ma zapewniony remis, jeżeli jej król nie wpuści na pola kluczowe króla przeciwnika.
Pola kluczowe wyznaczamy tylko wtedy, gdy król przeciwnika znajduje się w kwadracie piona.
4a. Pola kluczowe pionka bandowego,
Pola kluczowe pionka bandowego są stałe (nieprzesuwne), bo w miarę przesuwania się piona, nie zmieniają one swojego położenia. Dla białego pionka na kolumnie a, pola kluczowe znajdują się na polach b7 i b8, dla białego pionka h są to pola g7 i g8, dla czarnego pionka a – pola b2 i b1, zaś dla czarnego pionka h – pola g2 i g1.
Fenomen narożnika.
Pola kluczowe pionka niebandowego znajdują się w strefie walki przed pionkiem i są przesuwne – zmieniają swoje położenie wraz z ruchem pionka. Jedynie nie przesuwa pól kluczowych ruch pionka powodujący jego przejście z własnego obozu do obozu przeciwnika, czyli przez połowę szachownicy. Przy pionku niebandowym, gdy król przeciwnika jest w kwadracie piona, wygraną zapewnia nie tylko zajęcie królem jednego z pól kluczowych, ale również wygraną zapewnia zajęcie królem jednego z pozostałych pól w strefie walki położonych za polami kluczowymi.
4b1. Pionek niebandowy w swoim obozie.
Gdy pionek niebandowy znajduje się jeszcze we własnym obozie, czyli nie przeszedł przez połowę szachownicy, to 3 pola kluczowe znajdują się w strefie walki o 2 rzędy przed nim.Przykłady:
– biały pion b2 – pola kluczowe – a4, b4, c4,
– biały pion c3 – pola kluczowe – b5, c5, d5,
– biały pion d4 – pola kluczowe – c6, d6, e6.
Ćwiczenia:
1. B: Kd1, d2. Cz: Kd8. Wygrana. ćwiczenie 2,
2. B: Kd1. Cz: Kd8, d7. Remis. ćwiczenie 3.
4b2. Pionek niebandowy w obozie przeciwnika.
Gdy pionek niebandowy znajduje się już w obozie przeciwnika, czyli przeszedł już przez połowę szachownicy, to 3 pola kluczowe znajdują się w strefie walki bezpośrednio przed nim, czyli o 1 rząd przed nim.
Przykłady:
– biały pion e5 – pola kluczowe – d6, e6, f6,
– biały pion f6 – pola kluczowe – e7, f7, g7.
(link do części 2, punkty 5 – 8)

Rysunek – Sylwia Mann (13 lat, MDK w Tychach). Konkurs KRÓLEWSKA GRA – SZACHY (nagroda), MDK Śródmieście Wrocław, listopad 2015.