19.     Taktyka 3.     Różne środki taktyczne.

Zadania szachowe, w których należy zgadywać kolejne najlepsze posunięcia wykorzystując w kluczowych momentach różne środki taktyczne: odciągnięcie, uwolnienie linii, uwolnienie pola, zlikwidowanie obrońcy, zaciągnięcie pod mata, przesłonę, blokowanie.

1.     Odciągnięcie.
Kolekcja szachowych zadań przezentujących wykorzystanie motywu przeciążenia bierki przeciwnika, broniącej w jednym kierunku swojej bierki lub groźby mata, za pomocą zastosowania odciągnięcia tej bierki w innym kierunku.

2.     Uwolnienie rzędu.
Zadania szachowe przedstawiające uwolnienie rzędu za pomocą ofiary.

3.     Uwolnienie kolumny.
Zadania szachowe przedstawiające uwolnienie kolumny za pomocą ofiary.

4.     Uwolnienie przekątnej.
Zadania szachowe przedstawiające uwolnienie przekatnej za pomocą ofiary.

5.     Uwolnienie linii.
Zadania szachowe przedstawiające uwolnienie linii: kolumny, rzędu lub przekątnej za pomocą ofiary.

6.     Uwolnienie pola.
Zadania szachowe przedstawiające uwolnienie pola za pomocą ofiary. Głównym sposobem uwolnienia pola jest poświęcenie bierki stojącej na tym polu, aby udostępnić to pole dla innej naszej bierki. Uwolnienie pola można też uzyskać poprzez zlikwidowanie obrońcy ważnego pola lub odciągnięcie bierki broniącej dostępu do takiego pola.

7.     Zlikwidowanie obrońcy.
Zadania szachowe, w których należy przeprowadzić operację taktyczną z wykonaniem co najmniej jednego bicia bierki, która broni istotnego osłabienia swojej pozycji lub bicia bierki w celu uzyskania dostępu do słabości.

8.     Zaciągnięcie pod mata.
Zbiór zadań szachowych, w których należy wykonać zaciągnięcie pod mata.

9.     Przesłona.
Zadania szachowe, w których w ataku wykorzystujemy motyw przeciążenia liniowej figury przeciwnika, broniącej swojej bierki lub groźby mata, poprzez przecięcie jej działania w tym kierunku. W działaniach obronnych wykonujemy jedną lub kilka ofiar, by przesłonić linię groźnego ataku przeciwnika.

10.     Blokowanie.
Zbiór zadań szachowych, w których należy wykonać blokowanie. Istnieje kilka sposobów zablokowania przeciwnika. Poprzez poświęcenie można zaciagnąć bierkę przeciwnika na to pole, na które mógł uciec spod ataku król przeciwnika. Powstaje w ten sposób mat zduszony. Mat Beniowskiego jest najbardziej znanym matem zduszonym. Inny sposób blokowania to poświęcenie, w wyniku którego bierki przeciwnika tracą dostęp do obrony. Można to zrobić na przykład za pomocą przesłony.