20.     Taktyka 4.     Różne działania taktyczne.

Zadania szachowe, w których należy zgadywać kolejne najlepsze posunięcia stosując w kluczowych momentach różne działania taktyczne: zagonienie pod mata, złapanie figury, kombinacje obronne, kontratak, zugzwang oraz działania taktyczne wynikające z bardziej scentralizowanego położenia bierek, ze słabości ostatniego rzędu lub z asymetrii szachownicy.

1.     Słabość ostatniego rzędu.
Zadania szachowe, w których należy wykorzystać w ustawieniu przeciwnika słabość ostatniego rzędu, która znacząco wpływa na obniżenie poziomu bezpieczeństwa jego króla. Wykorzystanie motywu słabości ostatniego rzędu zdarza się bardzo często w grze praktycznej. Zwykle w tych zadaniach stosowany jest środek taktyczny odciągnięcie. Końcowym efektem podjętych działań taktycznych jest tu zazwyczaj mat korytarzowy. W tych zadaniach często też stosuje się działanie taktyczne – zwykle poświęcenie – w celu uszczelnienia blokady przedostatniego rzędu, aby uniemożliwić atakowanemu królowi ucieczkę z ostatniego rzędu.

2.     Zagonienie pod mata.
Zestaw zadań, w których należy wykonać i wykorzystać zagonienie pod mata.

3.     Maczuga.
Zestaw zadań, w których należy wykorzystać działanie maczugi goniec – hetman. W tych zadaniach przeciwnik może uniknąć dostania mata za pomocą maczugi, ale ponosi wtedy nadmierną stratę materialną lub pozycyjną.

4.     Mat epoletowy.
Zestaw zadań, w których należy wykorzystać możliwość dania mata epoletowego (naramiennikowego). W tych zadaniach przeciwnik może uniknąć dostania mata epoletowego, ale ponosi wtedy nadmierną stratę materialną lub pozycyjną.

5.     Mat Bodena.
Zestaw zadań, w których należy wykorzystać możliwość dania mata Bodena. W tych zadaniach przeciwnik może uniknąć dostania mata Bodena, ale ponosi wtedy nadmierną stratę materialną lub pozycyjną.

6.     Mat arabski.
Zestaw zadań, w których należy wykorzystać możliwość dania mata arabskiego. W tych zadaniach przeciwnik może uniknąć dostania mata arabskiego, ale ponosi wtedy nadmierną stratę materialną lub pozycyjną.

7.     Grecka ofiara gońca.
Zestaw zadań, w których należy zastosować greckie poświęcenie gońca.

8.     Złap figurę!
Zestaw zadań, w których należy zdobyć określoną figurę przeciwnika wykorzystując jej ograniczenie.

9.     Centralizacja.
Zadania szachowe, w których należy wykorzystać scentralizowane położenie lub większe nacelowanie na centrum własnych bierek, gdy przeciwnik ma bierki porozrzucane po bandach lub blisko brzegów i gorzej nacelowane na środek szachownicy.

10.     Taniec hetmana.
Zadania szachowe, w których należy zastosować taniec hetmana, który wykorzystując swobodną przestrzeń próbuje osiągnąć cel swojej łamanej, forsownej podróży bez straty tempa.

11.     Obrona od mata.
Zestaw zadań, w których należy uratować się od groźby dostania mata w jedyny rozsądny, korzystny sposób.

12.     Jedyna obrona.
Zadania szachowe, w których należy znaleźć jedyny ruch lub kolejne jedyne posunięcia, które ratują przed groźbami przeciwnika i pozwalają utrzymać pozycję nadającą się do kontynuowania rozsądnej, szansownej gry.

13.     Kombinacje obronne.
Zadania szachowe, w których sukces – wygraną lub uratowanie remisu – osiąga strona postawiona przed trudnymi do rozwiązania problemami.

14.     Pozbawienie obrony.
Zadania szachowe, w których należy znaleźć taki ruch lub kolejne takie posunięcia, które uniemożliwiają przeciwnikowi zorganizowanie obronnego kontrataku i dopiero po takiej profilaktyce przeprowadzany jest skuteczny atak dający znaczne korzyści.

15.     Kontratak.
Zadania szachowe, w których skuteczną operację taktyczną przeprowadza strona znajdująca się pod silnym atakiem przeciwnika.

16.     Młynek.
Zadania szachowe, w których należy zastosować młynek.

17.     Zugzwang.     Postawienie pod przymusem.
Zestaw zadań, w których za pomocą ruchu bez groźby lub kilku takich posunięć należy postawić przeciwnika pod przymusem wykonania niekorzystnego ruchu lub kilku niekorzystnych posunięć.

18.     Słabości polowe.
Zadania szachowe, w których należy wykorzystać słabości polowe – osłabienie białych lub czarnych pól.

19.     Wykorzystanie asymetrii szachownicy.
Zadania szachowe, w których należy wykorzystać asymetrię szachownicy.

20.     Atak czarnych w obronie królewsko-indyjskiej.
Zadania szachowe, w których należy przeprowadzić skuteczny taktyczny atak w pozycji powstałej w wyniku rozegrania obrony królewsko-indyjskiej.

21.     Realizacja przewagi pozycyjnej.
Zadania szachowe, w których należy wykorzystać przewagę pozycyjną.

22.     Realizacja przewagi materialnej.
Zadania szachowe, w których należy wykorzystać posiadaną przewagę materialną poprzez odparcie ataku przeciwnika przy jednoczesnym zachowaniu przewagi materialnej wystarczającej do wygrania.

23.     Odparcie ataku.
Zadania szachowe, w których należy najpierw odeprzeć atak przeciwnika, a następnie wykorzystać posiadaną przewagę.